Column: Oud en Nieuw

Eigenlijk was oud en nieuw vroeger het grootste "straatfeest" in het dorp. Dat kwam vooral door de grote hoeveelheden drank die dan werden genuttigd en wat funest is; verschillende dranken werden door elkaar gedronken. Het gold bijna voor iedereen; je werd 1 keer in je leven dronken en dat was van oud op nieuw.

Volgens mij is daar nog niets in veranderd. Als ik naar de brandstapels in Den Haag/Scheveningen kijk, dan is dat precies hetzelfde gedrag als in ons dorp in de jaren zestig en zeventig, maar dan veel heviger. Het patroon is hetzelfde; het begint met rotjes. Dat is vroeg op de avond. Om acht uur was er een kerkdienst. Tijdens de dienst was het al onrustig, in en buiten de kerk. Na de dienst ging iedereen op zoek naar zijn of haar fiets of auto. Fietsen konden worden omgeruild, banden leeg laten lopen, dan had je mazzel. Ze konden ook een eind verderop in een sloot zijn gedumpt.

Na de kerkdienst werd er thuis koffie gedronken, terwijl de jonge jeugd nu ook met gillende keukenmeiden aan de gang was. Die gingen later ook naar binnen, maar de toon was gezet. Twaalf uur elkaar gelukwensen en naar buiten, want het feest begon. Het zware vuurwerk van de ouderen, inclusief vuurpijlen en carbid schieten. Maar de eerste rooftochten waren ook al aan de gang. De ongeschreven regel was dat alles wat niet achter slot en grendel zat, werd meegenomen; het zogenaamde slepen. Dat gebeurde door groepen jongeren, met drank en vuurwerk en met trekkers. Dat betekende dat veel gesleept kon worden tot wagens aan toe. Maar, en dat gebeurde ook in Scheveningen; er stond altijd wel ergens een sloopauto, waarvan de eigenaar de andere kant opkeek als hij weggesleept werd en op de brandstapel terechtkwam. Natuurlijk zit er altijd wat benzine en/of diesel nog in zo'n auto, dus dat fikt goed. Er zijn vaste plekken voor de branden, meestal op een kruispunt of een plein. Daarna werd het rustiger in het dorp, hoewel dat grotendeels schijn was. De pubers en oudere jeugd bleef doorgaan met slepen en drinken en de volgende dag moest de ravage voor de kerk en op het kruispunt bij het café worden opgeruimd. Ik denk dat de koster menigmaal de gangmakers heeft vervloekt, ondanks zijn voorbeeldfunctie. Maar er zijn ook staaltjes van pure creativiteit. Mij is bijgebleven hoe in Oldekerk een ouderwetse kar met van die grote houten wielen uit elkaar werd gehaald en weer werd opgebouwd op een elektriciteitshuisje. Niks kapot en na enkele weken met man en macht van het huisje gehaald. Of witte muizen achter in de kerk loslaten. Alle fietsbellen van de fietsen van kerkgangers afhalen en op een bult leggen. Kentekenplaten van auto's omruilen. Fietsen op slot zetten, of aan elkaar vastmaken. In een dorp doe je je fiets niet op slot, dat doen alleen stadjers.

Ik zie daarbij zo'n gelijkenis met Scheveningen dat het gedrag wel dezelfde oorzaak moet hebben. Het heeft zeker iets te maken met anti-overheidsgedrag. Anarchie, ook al is het maar voor één nacht. De politie zag je ook bijna niet.

Ik denk dat de rituelen weinig veranderd zijn in de loop der jaren.

Veul heil en zegen in het nije joar.

Jan Visser