Column: Schindler

Bij DWF, de uitgever van deze krant zijn we bezig met de voorbereiding van een Bevrijdingskrant. Een uitgave die medio maart 2020 moet verschijnen in het kader van de herdenking van de bevrijding 75 jaar geleden. Het landelijk thema “Verhalen” van deze herdenking is uitstekend gekozen. Je denkt dat er niets nieuws is te vertellen over de oorlog. Nou dat is dus niet waar. Mensen komen nu pas met hun ervaringen naar buiten, omdat men het toch wil bewaren. Een verhaal dat nooit verteld wordt is geen verhaal; als het met de betrokkene mee in het graf gaat is het weg. Hoe zei Leo Vroman het ook al weer? “Kom vanavond met verhalen honderden keer en ik zal erom wenen, telkens weer.” Zoiets maar dan mooier.

Om die verhalen boven water te krijgen hebben wij een oproep gedaan en de reacties zijn niet slecht. Niet alleen het aantal is boven verwachting, zo’n vijftig stuks en het druppelt wat na, maar de hoeveelheid tekst is enorm, er zijn inzendingen van meer dan 40 A-4’tjes en het mooiste is de inhoud. Maar laat u dat niet weerhouden om teksten in te sturen. Niets gaat weg, alles wordt gepubliceerd op Internet.

Er zit een geweldige beschrijving bij van een man die onder meer zijn reis terug naar huis beschrijft en hoe hij terug in Twente het bevrijdingsfeest ervaart. Een juweeltje, als het niet zo bizar zou zijn. Wist u, niet Oldenzaler, dat er een ontploffing op de Grote markt in Oldenzaal is geweest met 10 slachtoffers? Dat elders door spelende kinderen een fosforgranaat tot ontploffing is gebracht? De granaat gleed van een hooiberg af, waarop hij was gelegd.

Maar het mooiste verhaal, is het verhaal van Mini Wevers. Een verhaal dat kan tippen aan Schindlers List, u kent dat verhaal wel van de liftenfabrikant Schindler die lijsten inleverde met namen van onmisbare werknemers en zo velen het leven heeft gered. Soms zie je in een lift een plaatje met de naam Schindler erop, ze bestaan nog. Dan krijg ik even een rilling op mijn rug. Hetzelfde heb ik met de naam Mengele, die je soms nog ziet op landbouwmachines. Ze maken nog landbouwmachines, volgens mij in Argentinië.

Maar Mini komt uit Oldenzaal en journalist Martin Meijerink sprak met haar. Drie dagen later werd ze aangereden door een taxi en een dag later overleden. Als jong meisje werkte ze bij Gelderman op kantoor en deed veel typewerk. Zo moest zij lijsten tikken van arbeiders die niet door de fabriek gemist konden worden en die lijsten ter goedkeuring aan de Duitsers laten zien. Het is duidelijk dat de lijsten werden aangepast voor mensen die uit de handen van de vijand moesten blijven. Zij vroeg er niet naar, maar ging haar eigen gang. Na de oorlog was ze zoals ze ook tijdens de oorlog was; bescheiden, terwijl ze een verzetsheldin blijkt te zijn geweest. Ik kom hierop terug. U kunt nog verhalen insturen.

Jan Visser