Nieuwjaar
Bij de Nieuwjaarsspeech van Onno van Veldhuizen is het misschien zinvoller om te zien wat niet wordt gezegd, dan wat er wel wordt gezegd. De speech van de burgemeester van Enschede spitst zich toe op kinderen en gemeentebeleid met het oog op het verleden (Op welke wijze heeft het gemeentebeleid bijgedragen aan het welzijn van de huidige kinderen, nu en in de toekomst?) en met het oog op de toekomst (Op welke wijze wordt rekening gehouden met effecten in de toekomst bij het huidige beleid?). Daartoe gaat hij op zoek naar wat ons verbindt, bestuur en inwoners van Twente. Als eerste noemt hij de regio als verbindend element en dan in brede betekenis van het woord, inclusief Duitse grensstreek.
Vervolgens gaat de speech over zorg, waarbij hij waarschuwt voor de onbetaalbaarheid ervan. In het hoofdstukje over zorg, valt 'e'en zin op: "Wantrouwen lijkt in de plaats te komen van vertrouwen." Dit lijkt meer een maatschappelijk statement, dan een bijdrage voor gemeentebeleid op het gebied van zorg. Hij roept op tot een noodzakelijke discussie "zonder heilige huisjes" en noodzakelijk om als stad te kunnen blijven investeren, om vervolgens bij het D66-stokpaardje terecht te komen; duurzaamheid.
Zo'n speech is meer dan een gelegenheidstoespraak; het is een gemeentelijke Troonrede, waarbij de burgemeester aangeeft welke richting het collegebeleid op gaat. De burgemeester zal het concept van de speech ongetwijfeld aan bepaalde mensen hebben laten lezen. Opvallend is zijn keuze van onderwerpen. Tegenover de betaalbaarheid van de zorg staat het niet noemen van de slechte financiële positie van de gemeente, noch de miljoenensteun aan het noodlijdende FC Twente, of de miljoenentekorten van het gemeentelijk grondbedrijf. Geen woord hierover. Ook niet over de bestrijding van de armoede in Enschede. De burgemeester heeft het over 45.000 kinderen in Enschede, maar vertelt niet dat een kwart daarvan in armoedegezinnen woont. Als je zo begaan bent met kinderen, is verbetering van de leefomstandigheden van kinderen uit minimagezinnen een eerste prioriteit, lijkt mij.
Wat de burgemeester doet is kiezen voor "back to business", terug naar "normaal" en dat betekent dat de zorg haar eigen broek moet ophouden. Nog beter, misschien houd je geld over. Als dat niet lukt, dan maar verhoging van de belasting (is al gebeurd; Enschede is de duurste gemeente om te wonen) of aanscherping van beleidsregels (het moeilijker maken een uitkering te krijgen, waar je recht op hebt). Onno van Veldhuizen weet waarvoor hij kiest en de vraag is of dit collegebreed gedragen wordt. Het is de keuze tussen liberaal en sociaal, tussen zelfredzaamheid en sociaal vangnet, tussen verplichte mantelzorg en solidariteit, tussen behoorlijk en onbehoorlijk bestuur, tussen de randen van de wet opzoeken en de burger geven waar hij recht op heeft, tussen Enschede opstoten in de vaart der volkeren of een degelijk financieel beleid.
Een dergelijke, politiek geladen speech verdient een politieke discussie in de gemeenteraad. Kan nog leuk worden.