De frikandel is geen culinair hoogstandje, wél echt genieten

In Nederland is er voor alles wel een ‘dag van’ te vinden; zo is zaterdag 4 februari de Dag van de Frikandel. Een snack met een wazige geschiedenis en een inhoud waar je liever niet te lang aan denkt. Toch lusten we er collectief wel pap van: met ruim 600 miljoen geproduceerde exemplaren per jaar is het ‘s lands populairste snack.

TWENTE - Waar ooit de kroket de best verkochte snack van het land was, is dit de afgelopen tien jaar toch echt de frikandel geworden. Het is een snack die ook de nodige creativiteit oplevert, zowel qua presentatie als onderdeel van een snelle hap, maar ook als ingrediënt voor een ander product. Zo zal menig lezer bekend zijn met het frikandelbroodje en de bedachte frikandellenvlaai haalde zelfs het landelijke nieuws. In 2016 bedacht bakkerij Engels in het Limburgse Grubbenvorst de frikandellenvlaai. Aanvankelijk als grap - maar de snack trok klanten uit het hele land en leverde al snel imitaties op. De populariteit van de frikandellenvlaai piekte in 2017. Toen verkocht supermarktketen Aldi de frikandellenvlaai (”met curry-saus, warm hem nog even op in de oven”) voor 3,99 euro. De vlaai was een dusdanige hit dat het rijen opleverde bij de supermarkten. Wie hem anno 2023 wil proberen heeft pech: hij lijkt hier in de regio niet echt te koop (tips welkom bij de redactie). Wel zijn er de nodige online recepten te vinden om hem zelf te maken.

De frikandel heeft een geschiedenis die in nevelen gehuld is. Het huidige marketing-praatje is dat de frikandel in 1954 in de markt gezet werd door slagersknecht Gerrit de Vries; deze moest een nieuwe naam verzinnen voor de gehaktballen die hij verkocht. Uiteindelijk was het de firma Beckers die het recept zou vervolmaken rond 1959. Wie echter verder in de geschiedenis duikt ziet al snel dat het concept van de frikandel al veel langer bestaat, in de ene vorm of de andere. Zo gebruiken Belgen de term Frikadel voor een gekruide gehaktbal en Duitsland hanteert Frikadelle voor een afgeplatte gehaktbal. Overigens over het verschil frikandel/frikadel: taaltechnisch is sinds 2005 ook frikandel met n toegestaan.

De frikandel is wel een ‘geniet, maar eet met mate’-snack. Zo omvat de gebruikelijke frikandel zonder iets erbij 200 calorieën. Ter vergelijking, een kroket is rond de 130 en een bamibal 140. Hoewel er vroeger ook de wildste verhalen de ronde deden is de samenstelling weinig spannend: 40 procent kippenvlees (separatorvlees), 25 procent varkensvlees en heel soms nog wat paardenvlees. Ogen en dergelijke zitten er niet in.